20 Դեկտեմբերի, 2023
ՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ԱՊԱՀՈՎՄԱՆ ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ ՀՀ –ՈՒՄ

Սարգիս Սեդրակյան
«Ֆերմերային շարժում» հասարակական կազմակերպություն
ԱլԳ ՔՀՖ ՀԱՊ 2-րդ աշխատանքային խումբ

Պարենային անվտանգության ապահովումը հանդիսանում է երկրի ազգային անվտանգության կարևորագույն բաղադրիչներից մեկը:

Սույն հետազոտության համար որպես հիմք են ծառայել՝

  1. պարենային անվտանգության ապահովման խնդիրները ՀՀում,
  2. ՀՀպարենային անվտանգության ապահովման հայեցակարգի հիմնական  խնդիրները,
  3. ՀՀ պարենայինանվտանգությանապահովման ուղղությունները:

 Սույնով հետազոտվել են՝

  • ՀՀ -ում արտադրվող, բնակչության համար առաջնային անհրաժեշտության մի քանի պարենամթերքների (հացահատիկային և հատիկաընդեղենային մշակաբույսեր, որից՝ ցորեն, կարտոֆիլ, բանջարանոցային մշակաբույսեր, բոստանային մշակաբույսեր), ինչպես նաև՝ մսամթերք և այլն, արտադրության հետ կապված տեղեկատվական տվյալները, այդ մշակաբույսերի ցանքատարածությունները, բերքատվությունը, համախառն բերքը,
  • Արցախում կորցված ցանքատարածությունները, անասնագլխաքանակը, համախառն բերքը,
  • պարենամթերքի ներմուծումը, արտահանումը և մարդասիրական օգնությունը,
  • ՀՀ ազգային պարենային հաշվեկշիռը և նրա հատվածները (առաջարկ, պահուստներ արտադրության ցուցանիշ, ներմուծման ցուցանիշ, օգտագործում, անասնակեր, կորուստներ, սերմացու, ինքնաբավության աստիճան),
  • պարենային և սպառողական զամբյուղները,
  • ցորենի արտադրության 10 համաշխարհային հսկաները, ցորեն արտահանող 5 հսկա երկրները, ցորենի համաշխարհային խոշոր ներկրողները, hացահատիկի համաշխարհային գները,
  • պարենային ապահովության հիմնախնդիրը աշխարհում,
  • պարենի համաշխարհային շուկան և Հայաստանը,
  • կլիմայի փոփոխությունը և պարենային անվտանգությունը:

Հետազոտության արդյունքում հիմնականում բացահայտվել են՝

  • մշակաբույսերի ցանքատարածությունները, բերքատվությունը և համախառն բերքը ՀՀ –ում տարեց-տարի նվազել են, տեղի է ունեցել անասնագլխաքանակի անկում,
  • առանձնահատուկ մտահոգիչ է բնակչության առաջնային անհրաժեշտության որոշ պարենամթերքների ներկայիս ինքնաբավության անչափ ցածր աստիճանները ՀՀ-ում, ինչպիսիք են՝ ցորեն՝ 23,2 %, հատիկաընդեղենային մշակաբույսեր՝ 37,3 %, բուսական յուղ՝ 0,6 %, շաքար՝ 33,9 %, կաթ՝ 87,7 %, խոզի միս՝ 53,2 %, թռչնի միս՝ 26,7 %:
  • ՀՀպարենային անվտանգության  ապահովման հայեցակարգի հիմնական  խնդիրներից մտահոգիչ է նաև արտակարգ իրավիճակներում և ռազմական դրության պայմաններում պարենային ճգնաժամերի կանխարգելումն ու կանխումը: Հայաստանը այսօր գտնվում է պատերազմական վիճակում, և չի բացառվում ՀՀ-ի հայտվելը շրջափակման մեջ, ինչպես դա եղավ Արցախի հետ: Նաև կորոնավիրուսի համաճարակի ժամանակ ՄԱԿ–ի ՊԳԿ–ն հայտարարեց, որ կարող են փակվել երկրների սահմանները, և յուրաքանչուր երկիր ինքը պետք է բավարարի իր բնակչությանը անհրաժեշտ պարենամթերքով:

 Հետազոտության մեջ հեղինակի կողմից բերվել են նաև ՀՀ-ում պարենամթերքի անվտանգության ապահովման խնդրի բարելավման հետ կապված արդյունավետ առաջարկություններ։

Հետազոտությունն ամբողջությամբ կարելի է կարդալ այստեղ.